Algemeen
In het voorjaar van 2020 zijn we geconfronteerd met het coronavirus. Het Rijk nam vanaf dat moment steeds verdergaande beperkende maatregelen om de gezondheid van de burgers te beschermen . Deze maatregelen hebben grote gevolgen voor de economie en het sociale leven. Het Rijk probeert met een noodsteunpakket de ondernemers te ondersteunen zodat zij de periode van de intelligente lockdown kunnen overbruggen. Ondernemers en burgers doen een beroep op de gemeente voor ondersteuning.
Er is grote onzekerheid hoe lang dit gaat duren. Om deze reden is op balansdatum niet aan te geven wat de invloed van de maatregelen en ontwikkelingen op de hoogte van de balansposten zal zijn. Daarnaast is op dit moment niet goed in te schatten welke financiële gevolgen er zijn voor 2020 en verder.
In de paragraaf Weerstandsvermogen is per programma een eerste inventarisatie opgenomen over de gevolgen.
De effecten van de getroffen maatregelen hebben geen financiële gevolgen voor de jaarrekening 2019, maar wel voor naar verwachting veel beleidsterreinen van onze begroting 2020 en mogelijk voor de jaren daarna.
Hoe groot de financiële impact zal zijn is nu onmogelijk te bepalen. We monitoren onze risico’s en die van onze partners voortdurend. Onze organisatie loopt geen risico voor de continuïteit. We bewaken onze liquiditeitspositie goed en nemen zo nodig maatregelen om onze taken gedurende deze crisis zo goed mogelijk te blijven uitvoeren. We zijn in staat binnen de aanwezige kredietruimte de toenemende uitgaven en dalende inkomsten te financieren.
Dilemma financiële positie en coronacrisis
De financiële positie van Velsen, maar ook van veel andere gemeenten, staat onder druk. Het effect van de coronacrisis zal dit financiële beeld verder verslechteren. De oproep aan het Rijk om in deze onzekere tijd ook oog te hebben voor de financiële positie van de lokale overheid wordt steeds luider. Compensatie van de effecten van de coronacrisis en een reële vergoeding voor de uitvoering van de gemeentelijke taken is al geruime tijd de insteek van de VNG in gesprekken met het Rijk. De recente brief van het college aan de VNG – die in de regio brede steun kreeg – is een voorbeeld van deze oproep, die we samen met anderen zullen blijven uitdragen.
De stand van zaken is nu dat zowel het weerstandsvermogen als het meerjarenperspectief niet voldoet aan de gestelde normen. Dit vraagt om bijsturen: bezuinigingen, uitgaven verlagen, inkomsten verhogen en prioriteiten herzien. Allemaal maatregelen die uiteindelijk inwoners, bedrijven en lokale partners zullen voelen.
Tegelijkertijd is het zo dat de coronacrisis de Velsense gemeenschap raakt, niet alleen op het gebied van gezondheid en welzijn. Ook op financieel gebied worden inwoners, ondernemers en onze lokale partners getroffen. De onzekerheid is groot en het is een zorg of (en wanneer) iedereen herstelt van de financiële zorgen.
We staan nu voor een dilemma. We zitten in een situatie dat de (rijks-)overheid maatregelen neemt om de maatschappelijke en economische effecten van de coronacrisis in de samenleving te dempen (inkomensondersteuning, organisaties niet laten omvallen etc.). Gemeenten voeren dit uit en dragen ook hun steentje bij. Onze eigen mogelijkheden hierbij zijn beperkt en de afhankelijkheid van maatregelen en middelen vanuit het Rijk is groot. De afgelopen jaren is door de decentralisaties in het sociaal domein en een negatieve ontwikkeling van de algemene uitkering de eigen (financiële) beleidsruimte van de lokale overheid fors beperkt.
Tegelijkertijd staan we, net als veel gemeenten, voor een bezuinigingsopgave, die uiteindelijk diezelfde inwoners, ondernemers en maatschappelijke en culturele organisaties raakt en hun toekomst onzekerder zal maken.